Wineta, zatopione miasto pogańskich i prawosławnych Słowian

Wineta, ten legendarny gród i port z latarnią morską u ujścia Odry był dużym ośrodkiem handlowym, pojawiającym się po raz pierwszy w relacji Adama z Bremy. Dokładne położenie jest nieznane, ale na wyspie Wolin lub sąsiednich istniało miasto i ośrodek handlu. Według Adama z Bremy Wineta znajdowała się u ujścia Odry do Morza Scytyjskiego (Bałtyku). Miało być to największe z miast ówczesnej Europy i wielki ośrodek handlowy, zamieszkany przez Słowian, Greków (wg współczesnych analiz chodziło o chrześcijan obrządku wschodniego) i inne ludy. Mieszkańcy Winety byli poganami oraz chrześcijanami obrządku wschodniego, wg ostatniej analizy w czasopiśmie "Der Spiegel". Na późniejszych mapach zaznaczano rzekome resztki Vinety na północ od wyspy Uznam, w wodach Zatoki Pomorskiej.

Winieta, jak to przekazała legenda, zatopiona została przed Koserow ( Foto: Bałtyk przed Koserow ). Znany świnoujski kronikarz,  W.F. Gadebusch  tak w swojej „Kronice wyspy Uznam” tę hipotezę udowadniał:
- Kamienie z Rafy Winieta koło Koserow, które wbudowane zostały w świnoujski falochron, wykazują ślady obróbki dokonanej niegdyś przez ludzi.
- Wolin oddalony cztery mile od morza, leżący nad zamuloną i zapiaszczoną rzeką, nie mógł nigdy być wielkim handlowym miastem trzech mórz, jak to określił Adam z Bremy.
- Ze wszystkich przekazów wynika, że Winieta położona była w pobliżu ujścia Piany. Adam z Bremy pisał o krótkiej podróży na wiosłach z Demmin do Winiety, rozumie się przez Achterwasser ( Scytyjskie Bagna )
- Wspomniane przez Adama z Bremy „trzy morza” mogą zostać tak wyjaśnione, że Winieta leżała na wysuniętym cyplu przed Damerow stąd tez miała z jednej strony wiatr, z drugiej spokojne jezioro a na południu „zielone” Achterwasser.
- Historyk David Chyträus w swojej „Chronicon Saxiniae” z XVI wieku, umieszczał Winietę u brzegów rzeki Piany w pobliżu Damerow.
- Krainą zamieszkałą przez Winetów była wyspa Uznam, podczas gdy Julin na wyspie Wolin był zasiedlony przez Pomorjanan ( Pomorzan ).

źródło: http://usedom-wollin.eu/legendarne_miasto_winieta.htm 



wg   http://www.google.pl/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=NB_9hH5J7WlbuM&tbnid=Fl8XZfUfCsX_4M:&ved=0CAYQjhwwAA&url=http%3A%2F%2Ftoniglenn.wordpress.com%2Ftag%2Fvineta-karte%2F&ei=MGFZUpWuHcqs0QW_uIDABg&psig=AFQjCNF-5YCR6rmTYCH6Y-jArTR5lf47JQ&ust=1381675696678695 
 
^{Mapa z nazwą Wineta, rok 1760 wg http://ixy.free.fr/litorina/images/RudenVineta1760.jpg}



wg  http://www.nautilus.org.pl/?p=artykul&id=2124


<sup>Mapa z 1570 r., wg http://ixy.free.fr/litorina/images/UsedomWolin1570.jpg      

Pomorze w 1628 r, wg http://ixy.free.fr/litorina/images/1628Pommern.jpg    

wg http://georgerbswakop.files.wordpress.com/2012/08/vineta.jpg   

wg  http://www.causa-nostra.com/Einblick/Heim-nach-Atlantis-heim-nach-Vineta--e0912a01.htm</sup> 


Wyłowiony z nurtu Świny w końcu XIX w. dzwon uznawany za dzwon z Winety. Obecnie w Muzeum Narodowym w Szczecinie. (fot. wg   http://www.nautilus.org.pl/)




















      
Wineta: Poszukiwania sonarami (Der Spiegel, po niemiecku)


Mit
Istnieje kilka mitów na temat miasta Wineta, wszystkie z nich ma wspólny motyw nadmiernego, grzesznego sposobu życia mieszkańców Winety, którzy następnie zostali ukarani przez powódź, która pozostawiła na dnie Bałtyku to lubieżne lub bluźniercze miasto.
W niektórych wersjach mitu, miasta lub jego części są widoczne ponownie w określonych dniach lub widać je z łodzi, co czyni ostrzeżenie niesione przez mit bardziej namacalnym dla publiczności.

Źródła pierwotne
Około 965, Ibrahim ibn Jaqub literami arabskimi pisał o tym mieście, transkrypcją może być Weltaba.
1075/80, Adam z Bremy napisał o emporium na wyspie na Odrze ujścia rzeki, na wschód od jego diecezji, gdzie niewolnicy, Barbarzyńcy i Grecy mieli żyć i kupcy saksońscy zatrzymywali się dla handlu. Harald Sinozęby miał kiedyś znaleźć tu schronienie.

Najstarszy zachowany wariant zapisu tego skryptu (XII wiek) ma pisownię vimne lub uimne, drugi najstarszy wariant zapisu (około 1200) ma uimne i iumne lub jumne (nie ma rozróżnienia między V oraz U lub I i J w ręcznie pisanej łacinie z tamtego czasu). Młodsze egzemplarze skryptu głównie używają Jumne, we wczesnej formie nowoczesnego druku nazwą użytą na określenie miasta jest Julinum i Juminem.

W latach 1140 i 1159, trzy vitae Ottona z Bambergu zostały napisane przy użyciu nazw Julin do oznaczenia średniowiecznego miejsca znajdującego się w miejscu późniejszego miasta Wolin. [ 2 ]
1163/1168, Helmold z Bosau skopiował niemal słowo w słowo odpowiednie zdania opisu napisane przez Adama z Bremy. Najstarszy zachowany oryginał zapisu z kroniki Helmolda (ok. 1300) ma w miejscu nazwy miasta nazwę uineta, poprawione przez kopistę do iuḿta (skrót od iumenta lub iumneta ). Młodsze egzemplarze wykorzystują Jumnetę w tekście, ale w nagłówku danego rozdziału wszystkie kopie używają nazwy Vinneta. [ 2 ]


Rys. Możliwe miejsca lokalizacji Winety, cc wikimedia

Zdobycie Winety
Według kronikarza w 1043 roku król norweski Magnus I Dobry miał wyprawić się z wielką flotą na Winetę i zdobyć ją. Opowieść o Winecie powtórzył także Helmold z Bozowa, pisząc o arcybogatym mieście zdobytym i zniszczonym przez jednego z królów duńskich. Lokalizacja Winety jest do dzisiaj nieznana. Adam z Bremy zapisał że z miasta tego jest niedaleka żegluga do Dymina u ujścia Piany. Najprawdopodobniej leżała na północnym krańcu wyspy Wolin, często identyfikuje się ją z miastem Wolin oraz Jomsborg. W późniejszej tradycji pisarskiej wokół relacji o Winecie narosło wiele legend. Pojawił się motyw pochłonięcia Winety przez morze jako kary za przewinienia mieszkańców i wyłanianiu się od czasu do czasu ruin Winety z głębin morskich.

Bibliografia
[1] Jerzy Strzelczyk: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Rebis, 2007. ISBN 978-83-7301-973-7.

[2] Schmidt, Roderich: Das historische Pommern. Personen, Orte, Ereignisse (Veröffentlichungen der Historischen Kommission für Pommern, Reihe V, Forschungen Bd. 41), Köln / Weimar 2007, S. 70-72.
Dalsza literatura

• Adolf Hofmeister: "Vineta," die quellenkritische Lösung eines vielberufenen Problems, in Forschungen und Fortschritte, vol. 8 (1932), pp. 341–343.
• Carl Friedrich von Rumohr: Über das Verhältnis der seit lange gewöhnlichen Vorstellungen of einer prachtvollen Wineta zu unsrer positiven Kenntniß der Kultur und Kunst der deutschen Ostseeslaven. In: Sammlung für Kunst und Historie. Perthes & Besser, Hamburg, Erster Band Erstes Heft. 1816. Digitalisat der Sächsischen Landesbibliothek- Staats- und Universitätsbibliothek
• Erich Rackwitz: Geheimnis um Vineta. Legende und Wirklichkeit einer versunkenen Stadt. Der Kinderbuchverlag Berlin, 4. Auflage 1969.
• Ingrid Lange, P. Werner Lange: Vineta, Atlantis des Nordens. Urania-Verlag, Leipzig 1988, ISBN 3-332-00197-3
• Klaus Goldmann, Günter Wermusch: Vineta. Die Wiederentdeckung einer versunkenen Stadt. Bergisch Gladbach 1999.
• Franz Wegener: Neu-Vineta. Die Rassesiedlungspläne der Ariosophen für die Halbinseln Darß und Zingst. KFVR 2010, ISBN 978-3-931300-26-5